کرکوند شهری در ساحل زنده رود

کرکوند

معمولاً تمدن های بشری در کنار آب شکل می گرفته اند.به تمدن های بزرگ باستان توجه کنید!از طوایف ماد ها میتوان پارتاکانیان (یعنی مردمی که درکنار رود زندگی می‌کنند) که همان مردم منطقهً اصفهان بوده‌اند،اشاره کرد،ساحل نشینان زاینده رود.وجود آب زنده رود سبب آبادانی در مرکز ایران شده است از ان جمله پیدایش کرکوند شهری در ساحل زنده رود،که در اثر مهاجرت ودر کنارآب و در قرون گذشته بوجود آمده است.

کرکوند یکی از شهرهای استان اصفهان ودرجنوب غربی ایران است. این شهر در بخش مرکزی شهرستان مبارکه قرار دارد.

کرکوند از طریق اسکان یک قبیله کوچ نشین و به احتمال قوی در دوره مغول و به‌دنبال اصلاحات غازان خان بوجود آمده است این مطلب را ساختار دستوری واژه کرکوند که دارای پسوند اتصاف قبیله ای و عشیره ای است نیز تأیید می‌کند در اسناد و مدارک باقیمانده از دوره صفوی بویژه در طومار شیخ بهایی کرکوند با همین نام آمده است . شواهدی وجود دارد که مرکزیت این محل در اوایل دوره صفویه و پیش از آن در شمال محل فعلی در سمت غرب ده کهنه باغ معروف به باغ نواب بوده است.

در سمت غرب با غ نواب که تا چندی پیش در سال قبل هنوز بعضی از سنگ مزارهای آن موجود بوده است . تاریخ سنگها و موقعیت محل گویای برجسته خاندان صفوی بنام میرزا رضی نوه دختری شاه عباس اول می‌داند و او همان کسی است که به جرم تصرف در موقوفات بدستور شاه عباس دوم اموالش توقیف و خودش کور شد . خیر آباد ا... قلی خان یکی از محله های کرکوند روستائی است که در دوره صفویه به همین نام موسوم بوده است سیاهبوم در آن زمان رمضان آباد و باغشاه یکی از مزارع محله سورچه پائین از روستای دوره قاجار که تابع سمیرم و در اوایل دوره پهلوی جزء دهستان اشیان و تابع لنجان علیا بوده است.

جمعیت شهر کرکوند طبق آمارسازمان مدیریت و برنامه ریزی در سال ۱۳۷۹ بالغ بر ۶۸۴۰ نفر و طبق آمار خانه بهداشت بالغ بر ۹۰۰۰ نفر می‌باشد درصد جمعیت باسواد این شهر ۸۴٫۹ درصد و این نسبت برای افراد لازم التعلیم ۹۸٫۷ درصد بوده است . مردم از فرهنگ و روحیه اشتراک مساعی خوبی با یکدیگر برخوردارند . وجود مقبره امامزاده حلیمه خاتون در این شهر از ویژگیهای دیگر آن می‌باشد که اهالی وجود آن را برای شهر و ساکنین موجب برکت و حفظ شهر در مقابل خشکسالی و بلایای مختلف می دانند .شهر کرکوند متشکل از محلات کرکوند ، سورچه پائین ، خیر آباد ، سیاهبوم و شهرک محمدیه با جمعیتی در حدود ۷۲۰۰ نفر در حاشیه جلگه سرسبز زاینده رود در ۶۵ کیلومتری جنوب غربی شهر اصفهان و ۵ کیلومتری غرب شهر مبارکه و در بین ارتفاعات زاگرس شرقی مابین چاله سنندج به سیرجان بر روی طول جغرافیایی ۴۸٫۵۱ شرقی و عرض جغرافیایی ۲۲٫۳۲ واقع شده و از جنوب به مجتمع فولاد مبارکه ، از غرب به شهرستان لنجان و از شرق و شمال به شهرستان مبارکه محدود می‌شود و عبور مسیر ترانزیتی گذرگاه غرب از مرکز این شهر می‌باشد.

جاذبه های گردشگری و تفریحی شهر کرکوند

ازمهمترين محلات گردشگری كركوند مي توان به وجود آستانه مقدسه امامزاده حليمه خاتون(سلام الله علیها) ازنوادگان امام موسي كاظم(علیه السلام) وهمچنين وجود برجهاي كبوتر،حمام قديمي (مربوط به چهار صده پيش) وخانه اربابي با معماري كم نظيرمربوط يك صده پيش(خانه فرهنگ فعلی)،وجود پارک ها (گلستان -ولی عصر-امامزاده-..)وتفریحگاه های طبیعی در حاشیه زاینده رودساحل زيبا -چشم اندازمزارع شاليزاروباغات، چشمه ها وقنوات اشاره كرد.

برج کبوتر

مالك بنا :خير الله صادقي نژاد و شركاء

مشخصات برج از این قرار است :

پلان برج از شش نيم دايره كه بوسيـــله قسمتهاي مستقيم به يكديگر وصل شده تشكيل گرديده وبر بالاي برج دو برج ديگر كه ابعــــــاد آنهـــــــااز شش برج زيرين بزرگتر است بنا گرديده.تعداد برجكها (كه همان مدخل اصلي ورود هشت عدد ميباشد كه از آجر وملات گچ وخاك وبر روي سقف بر جها قرار گرفته است،ارتفاع برج 12متر و مســـاحت كف برج 30متر مربع ميباشد برج كبوتر كركوندبا قدمتی در حدود 188سال ،طي ادوار طولاني پناهگاه ولانۀ كبـــــوتران برجي وآزاد بوده است وهمچنين محلي براي جمع آوري كود حاصل از فضولات كبوتران جهت استفاده در مزارع كشاورزي .در اين برج در قديم در حدود 200كبوتر زندگي ميكرده كه با ورود كودهاي شيميايي وعدم توجه اهالي نسبت به تعميير ونگهداري آن برج تحت تاثير عوامل جوي تخريب و رو به زوال ميگذارد به نحوي كه قسمتي از برج بكلي ويران گرديده بود اما با دخالت شهرداري در سال 84مرمت وباسازي در همان سال نيز تكميل گرديد.

حمام قدیمی شهر کرکوند

حمام قديمي كركوند در حدود 400سال پيش بنا گرديده است وجزءقديمي ترين اماكن اين شهر ميباشد،از مشخصه هاي ظاهري اينكه اين حمام با مساحت 250متر مربع وجود دو تالار يكي به عنوان رختكن وديگري به عنوان گرما به ميباشد كه توسط دالان كوچكي به هم وصل ميشوند، بدنه اصلي حمام از سنگ وگل است كه از بيرون تازير سقف ادامه دارد وليكن از داخل يك ونيم متر ودر برخي محلها دو متر ارتفاع دارد واحتمالا دو ديوار همجوار ميباشند ديوارهاي داخلي بعضا از ارتفاع يك ونيم متربوسيله آجر قزاقي وملات گل ادامه مي يابند تا نهايتا سقفهاي ضربي وگنبدي شكل را مي سازند ،در عايق جداره داخلي گرمابه حمام از ملات ساروجودر قسمت رختكن ساروج و در قسمتهاي سكوهاي رختكن از كاشيهاي لعاب دار فيروزه اي رنگ استفاده گرديده است در رختكن يك سقف گنبدي وجود دارد كه در چهار طرفش چهار نيم گنبدشبيه به چهار حجره وجود داردودرزير سقف اصلي يك حوض آب وجود داشته است. سقف قسمت گرمابه از شش سقف گنبدي شكل تشكيل شده كه روي ديوارها ودو ستون چهار گوش سنگ چين شده و ستور قراردارد،پهناي ضخيم چرز ديوارها ووجود فاضلاب سفالين حكايت از سبك معماري دوره صفويه دارد، سوخت حمام در گذشته بوته بوده است كه با گذشت زمان هم خزينه (حوضچه)حمام حذف وهم كوره جديد با سوخت روغن كوره جايگزين كوره بوته سوز ميگردد .از محل كوره ها تونلهايي به زير محوطه قسمت گرمابه راه داشته كه در اثر حرارت كوره كف حمام را نيز گرم ميكرده است.

خانۀ فرهنگ شهر کرکوند(خانۀ اربابی کرکوند)

در قسمت قديمي كركوند عمارتي كهن مربوط به حدود يك قرن پيش وجود دارد كه توسط فردي به نام حاج حسن ايرجي بنا گرديده بوده ايشان به دلايلي پس از تكميل خانه كه در زمان خودكم نظيرهم بوده درب خانه را مي بندد ودرمحلي ديگرسكنا ميگزيند، مدتي بعد اهالي با رضايت مالك از اين محل جهت برگزاري مراسم عزاداري محرم وروضه خواني استفاده ميكردند كه در سال 1328 با عنايت به اينكه كركوند مدرسه اي نداشته ورثه مرحوم ايرجي براي رضاي خدا در اين محل مشغول به تدريس كودكان آبادي ميگردندوچند سالي نيز به اين منوال مي گذرد وپس از آن نيز براي مدتهاي طولاني درب خانه بسته مي شود تا اينكه مجدداً ورثه در سال 1382 اقدام به واگذاري خانه به شهرداري كركوند مي نمايند.تابه منظور اجراي برنامه هاي فرهنگي استفاده نمايد. از مشخصات ظاهري خانه اينكه مساحت قسمت قديمي 600متر مربع بوده كه در حدود 85متر مربع نيزجديداً در سمت شرق عمارت توسط شهرداري به اعياني آن اضافه گرديده است. دورتادورعمارت اتاقهاي بسياري ميباشد ،به اتاقهاي رو به قبله(رو به جنوب )خان نشين وبه اتاقهاي پشت به قبله رعيت نشين اتلاق ميگرديده و در سمت غرب هم سه اتاق وجود داشته است در مجموع تعداد سه اتاق پنج دري وشش اتاق معمولي به علاوه دوگنجه خانه ويك انباري بزرگ داشته، سقف اتاقهاي خان نشين واتاقهاي سمت غربي از تير وچوب ميباشد وسقف اتاقهاي رعيت نشين گنبدي شكل كه به صورت ضربي ازملات خشت وگل ميباشد كه در اين قسمت سقف به شكل دو پوش است وبين دو سقف فضايي آزاد از هواست كه توسط دو دهانه تقريبا يك در نيم متردر محل بالاي دربها به محوطه حياط راه دارد كه دو جداره بودن سقف به منظور يكسان نگهداشتن دماي هواي داخل اتاقها ميباشد. اتاقهاي خان نشين پنجدري با دربهاي هلالي داراي گچ بري وشمشه گيري ديوارهاودربهاي چوبي مرغوب با گل ميخهاي برنجين دسته و دستگيره هاي منقوش وداراي سقف هاي منبت كاري شده بوسيله قطعه چوبهاي چند ظلعي كه با مهارت ودقت بسياري در كنار يكديگرچيده شده مي باشد وباعث زيبايي دو چندان مجموعه گريده است كف ايوان وحياط به وسيله آجرهايي موسوم به آجر قزاقي فرش بوده. گفته اند دروسط حياط خانه يك سنگ آب منحصر به فرد با نقش ومنقوشهاي بسيار زيبا وذكر تاريخ تراش وجود داشته كه مدتها پيش از اينكه خانه تحويل شهرداري گردد به سرقت رفته بوده است که با تلاش شهرداری کرکوند مرمت و بازسازی شده و امروزه به عنوان یک نماد فرهنگی واز جاذبه های گردشگری شهر است.

پایه های اقتصادی شهرکرکوند

از لحاظ اقتصادي هم نيز باعنايت به اينكه كركوند در منطقه صنعتي قرار دارد وبه عنوان نزديك ترين شهر با شركت مجتمع فولاد مباركه ميباشد وهمچنين با شركتهاي ذوب آهن اصفهان وشركت صنايع دفاع ،شركت پلي اكريل،سيمان سپاهان و... شغل اكثر اهالي كارمند ويا كارگر اين كاخانه جات ميباشد برخي هم به شكل رابط خدماتي با اين شركت ها همكاري مينمايندوبرخي نيز در سايرادارات شهرستان مشغول ميباشندالبته اكثر اهالي شهر كشاورزي را به عنوان شغل دوم انجام ميدهند.البته به دلیل همجواری با زاینده رود و پرهیز از کشت تک محصولی برنج میتواند به جایگاه ویژه ای در بخش کشاورزی برسد.

پایه های فرهنگی-ورزشی شهر کرکوند

با اینکه ورزش در بین جوانان شهر مشتاقان زیادی دارد ولی درمورد فضاهای ورزشی شهرکمبود زیادی مشاهده میشود که امید است در سالهای بعد مرتفع شود.ازاماكن فرهنگي-ورزشی شهر ميتوان به وجود سالن سرپوشيده ورزشي شهداء كركوند،،آموزشگاهها ي خصوصي ومهدها،دو باب كتابخانه از جمله کتابخانه عمومی شهرکرکوند( باجذابیت بسیارمطلوب ازویژگیهای فرهنگی این شهرمحسوب میگردد.)ومجتمع فرهنگي ،كانون بانوان كوثر،كانونهاي فرهنگي مذهبي سید الشهداءحسينيه وابالفضل العباس مسجد جامع؛پايگاه بسيج برادران وخواهران وساختمان قديمي دردست تعمييرجهت استفاده بعنوان موزه و....اشاره نمود.کرکوند از دیدگاه گردشگران:

نویسنده مطلب جناب آقای حمیدرضا صفایی از روزنامۀ ایران

1-در طول تاريخ همواره شهر ها به علل مختلف دستخوش تغييرات شده اند و در اين مسير يا توسعه يافته اند يا اضمحلال پذيرفته اند .

با تحول ، توسعه و دگرگونى است كه سنگ بناى تاريخ يك شهر محك مى خورد و در اين دگرديسى آنچه از گذشته باقى مى ماند و رنگ قدمت مى پذيرد ، تاريخ يا آثار تاريخى آن شهر را پديد مى آورند .

شهر كركوند، همنشين ديرباز زاينده رود اين روزها دگرگونى را دوباره تجربه مى كند. اين شهر كه روزگارى در زمينه كشاورزى سرآمد بود، اكنون توسعه صنعتى را تجربه مى كند و كشاورزى را وا مى نهد.

كركوند از عصر صفوى تاكنون دستخوش تغييرات بسيارى شده است. اما همسايگى با صنايع بزرگ كشور نظير ذوب آهن، مجتمع فولاد مباركه، صنايع نظامى و كارخانجات متعدد و از سوى ديگر مهاجرپذيرى و اسكان نيروى كار در اين خطه، سرعت تغييرات را در اين شهر بالا برده است. چندى پيش كه پس از سال ها براى شركت در مراسم يادبود يكى از بزرگان نام آشناى اين شهر به اين مكان سفر كرده بودم، كركوند در حال پوست انداختن بود.

جوانان، شهر را فتح كرده بودند و خانه هاى آشنا و بام هاى كاهگلى جاى خود را به آجر و آهن مى سپردند.

نسل جوان بى هيج درنگى بناى زندگى خود را روى ويرانه بناهاى كهن استوار مى كرد. با خود انديشيدم آيا در آينده چيزى باقى خواهد ماند تا قدمت آن، شهر را به گذشته پيوند بزند. چرا كه گفته اند: «قوم بى تاريخ، قوم گمشده ايست كه حتى اگر مرزهاى فرهنگ و صنعت امروز را هم در نورديده باشد در جست وجوى ريسمان هايى در دل تاريخ است تا به آن چنگ بزند و احساس هويت كند. از همين روست كه سرزمين هاى نه چندان كهن كه در اطراف ما فراوان يافت مى شوند به هر اسبابى متوسل مى شوند تا پيشينه اى بسازند براى افتخار.»

* پيشينه شهر

در مقدمه كتاب كركوند كه از سوى شهردارى اين شهر منتشر شده درباره تاريخ و جامعه شناسى تاريخى اين خطه به نقل از دكتر على محمدى آسيابادى آورده شده است كه اين منطقه به احتمال قوى در دوره مغول و به دنبال اصلاحات غازان خان و مقارن با مهاجرت عشاير و ايلات به نقاط مركزى ايران شكل گرفته و شهر كركوند از طريق اسكان كوچ نشينان پديد آمده است.

عده اى ساختار دستورى كلمه كركه+ وند كه داراى پسوند اتصاف قبيله اى و عشيره اى است را مبين اين احتمال مى دانند.

آنچه مسلم است بسيارى از خانواده هاى قديمى شهر خود را قشقايى و از طايفه صفى خانى و از نوادگان صفى خان مى نامند.

در نامگذارى اين شهر نيز برخى آن را برگرفته از كلمه كركت قشقايى به معنى شانه آهنى مخصوص قاليبافى (دفتين) و عده اى نيز برگرفته از كلمه (كرك يا كركه) به معنى زنگوله هاى بزرگ كاروان و برخى ديگر نيز به معناى صاحبان مرغ و ماكيان مى دانند.

كم شمار شدن طايفه صفى خانى در ايل قشقايى در سده هاى اخير و تبديل شدن آن از طايفه به تيره در اثر اسكان يافتن، پيشينه قاليبافى و بافندگى با دارهاى افقى و زمينى در دهه هاى گذشته همچون قشقاييان، استفاده از آرخالق (نوعى پوشش قشقايى) به عنوان لباس براى مردان در نسل قديم شهر و از همه مهم تر وجود سنگ قبر صفى خان احتمال اسكان قشقاييان طايفه صفى خانى در اين نقطه را پررنگ تر مى كند كه خود گزارش جداگانه اى را مى طلبد.

روايتى نيز از پيران شهر نقل مى شود كه نام اين شهر در گذشته كركه بند بوده است به اين معنا كه كاروان داران براى عبور از مناطق پرخطر و مقابله با راهزنان در اين منطقه اتراق مى كرده اند تا ضمن بستن زنگوله هاى بزرگ شتران (كركه) با پارچه، تحت حمايت مردان شجاع و دلاوران اين ايل قرار بگيرند. از آن رو اين منطقه را كركه بند و نهايتاً كركه وند ناميده اند.

* آثار از دست رفته

هرچند بسيارى از آثار تاريخى كركوند براثر بى توجهى از دست رفته است. اما از شواهد و قرائن برمى آيد كه اين شهر در اوايل دوره صفويه مركزيت و اهميت داشته است. چندان كه در طومار شيخ بهايى به همين نام امروزين از آن ياد شده است.

تا چندى پيش در ضلع غربى اين شهر آثار باغى وجود داشت كه به آن باغ نواب مى گفتند و در قباله هاى قديمى املاك از آن نام برده مى شد.

اسناد و قراين تاريخى حاكى از تعلق باغ نواب به يكى از رجال برجسته خاندان صفوى يعنى ميرزا رضى نوه شاه عباس اول است كه وى در زمان شاه عباس دوم به دليل تصرف در موقوفات به دستور شاه كور شده و اموالش نيز توقيف شد.

در سمت غرب باغ نواب نيز يك قبرستان قديمى وجود داشت كه به قبرستان صفوى ها موسوم بود و تا چند سال قبل هنوز سنگ مزارهاى آن كه تاريخ اوايل دوره صفويه را برخود داشت، در آن محل موجود بود.

2-در عصر سيطره آهن و فولاد و سيمان بر طبيعت سبز و فتح باغها و سبزه زاران با خانه هاى بى روزن ومكعبهاى سيمانى، يافتن شهرى كه همچنان سرسبز و باطراوت، با تكيه بر كشتزارها و رودهاى پرآبش استوار و پابرجا بماند و از تأثيرات منفى شهرنشينى كمترين گزند را ببينددر حكم كيمياست. خاصه اگر اين شهر در همسايگى بزرگترين كارخانه ها و مجتمع هاى صنعتى و اقتصادى كشور باشد.

«كركوند» شهرى كوچك ولى زيباست با مردمانى سختكوش، مهربان و ميهمان نواز در حاشيه جنوبى زاينده رود و در فاصله ۴۰كيلومترى شهر اصفهان كه از يكسو با زاينده رود همنشين است و از اين همنشينى خجسته در قلب خود كشتزارهاى وسيع برنج را مى پروراند و از سوى ديگر با صنايع بزرگ كشور نظير ذوب آهن، مجتمع فولادمباركه، صنايع نظامى و كارخانه سيمان سپاهان همسايگى (همزيستى) بسيار نزديك دارد.

از جهت حدود طبيعى در سمت شمال اين شهر زاينده رود و كوههاى ده نو و گواره و در سمت جنوب و جنوب غربى آن كوههاى بيدكان و ميل قرار گرفته است. همچنين از طرف غرب و شرق با يك محدوده دشتى در ارتباط است.

جلگه لنجان به ويژه شهر كركوند يكى از بخشهاى حاصلخيز ايران محسوب مى شود كه مركز برنج كارى در استان اصفهان است. قسمت عمده اراضى شهر كركوند در همجوارى با زاينده رود به كشت برنج اختصاص دارد.

معرفى برنج اصفهان معروف به برنج لنجان كه در نوع خود يكى از مرغوب ترين و خوش عطرترين برنجهاى ايران محسوب مى شود خود گزارش ويژه اى را طلب مى كند. اين برنج خريداران خاص خود را داشته و به علت محدود بودن كشتزارهاى آن معمولاً در معرض خريد عموم قرار نمى گيرد و به بازار سراسرى راه پيدا نمى كند.

۸۰درصد از كركوند در دشت و ۲۰درصد از آن در ناحيه كوهستانى قرار دارد. منطقه دشتى عمدتاً شامل زمينهاى زراعى بوده و متوسط ارتفاع آن از سطح دريا ۱۷۳۰ متر است. اين شهر داراى زمستانهاى سرد و مرطوب و تابستانهاى معتدل بوده و طبق آمار ايستگاههاى بارندگى منطقه ذوب آهن اصفهان ميزان بارندگى متوسط ساليانه در آن ۱۵۹‎/۵ ميليمتر است كه بيشترين بارندگى آن در ماههاى آبان تا ارديبهشت است.

از نظر پيشينه تاريخى وجود امامزاده بى بى حليمه خاتون كه براساس شجره نامه موجود در ارتباط با اين امامزاده نسب ايشان به حضرت امام موسى بن جعفر عليه السلام مى رسد و در اواخر قرن دوم هجرى مى زيسته، حاكى از آن است كه در حدود دوازده قرن پيش در اين محل مدفون گرديده است. ولى تعيين حدود جغرافيايى امامزاده كه در شجره نامه آن موجود مى باشد اشاره اى به وجودآبادى در جنب يا نزديك آن ندارد و از آسيا آباد به عنوان نزديكترين حد جغرافيايى آن يادشده است. بنابراين احتمال مى رود كركوند پس از اين تاريخ در حالى كه در مسير عبور كاروانهاى تجارى و همچنين به علت بهره مندى از دشتهاى سرسبز و همنشينى با زاينده رود در مسير عبور كاروانهاى اقوام كوچ نشين قرار داشته است با استقرار برخى از اين اقوام به صورت يك آبادى متمركز درآمده باشد كه با وجود برخى از سنگ قبرها و وجود برخى از خانوارها كه در حافظه پيران و دنياديدگان قديمى شهر در نسلهاى گذشته شان منسوب به قوم قشقايى بوده اند اين گمانه پررنگ تر مى نمايد.در وجه تسميه كركوند نيز روايات نزديك به همى نزد پيران و سالخوردگان شهر يافت مى شود. روايتى كه بيشترين تأكيد را با خود دارد حكايت از آن دارد كه اين منطقه به علت بهره مند بودن از مردان شجاع و دلاور به عنوان نقطه اتكا براى كاروان داران محسوب مى گرديده است؛ به طورى كه كاروان داران با رسيدن به اين نقطه اطراق كرده و براى مقابله با راهزنان، تحت حمايت مردان و راهنماييهاى بزرگان و دلاوران كركوند به مسير خود ادامه مى داده اند.

از آنجا كه در اين نقطه به توصيه بزرگان اين قوم، كاروان داران براى جلوگيرى از هرگونه سروصدا جهت عبوراز مناطق پرخطر و حفظ كاروان از گزند راهزنان موظف به بستن زنگوله هاى بزرگ شتران (كَرك يا كَركِه) با پارچه مى شدند. اين منطقه كركه بند و نهايتاً كركه وند به عنوان مكانى براى استراحت وبستن زنگ شتران (كركه) ناميده شده است.

كركوند از نظر وضعيت آبهاى سطحى، دائمى، موقتى و منابع آب زيرزمينى در شرايط مناسبى قرار دارد و اين مسأله به نوبه خود در كيفيت كشاورزى آن تأثير مثبتى دارد. زاينده رود به عنوان يك منبع دائمى قابل اطمينان مهمترين آنهاست. اما منابع آبى موقتى ديگرى نيز ناشى از ريزشهاى جوى بر يك حوضه آبخيز به وسعت ۳۱۷ كيلومترمربع كه از ارتفاعات غرب و جنوب شرقى اين شهر سرچشمه مى گيرد وجود دارد كه اين آبهاى سطحى موقتى نيز پس از مشروب كردن بخشى از كركوند از طريق دومسيل درشمال اين شهر به زاينده رود مى پيوندد.

مسيل اول از سمت جنوب وارد شهر شده و پس از طى زمينهاى كشاورزى در نزديكى روستاى سياهبوم به زاينده رود مى ريزد و مسيل دوم از سمت ارتفاعات غرب و جنوب غربى كركوند شروع شده و پس از عبور از زمين هاى كشاورزى در حوالى روستاى سورچه پايين به رودخانه زاينده رود مى پيوندد.

منابع آب زيرزمينى شامل چاههاى عميق و نيمه عميق، ۲۰۰۰۰ متر قنات و دو چشمه با نامهاى بيدكان و صفيرى از ديگر منابع آبى آن هستند.

چشمه بيدكان ازنوع چشمه هاى گسلى است و در دهانه دره اى به نام تنگه بيدكان قرار گرفته است. ارتفاع اين چشمه از سطح دريا برابر ۲۰۲۰ متر مى باشد و در طول ۵۱درجه و ۱۷ دقيقه و ۳۵ ثانيه شرقى و ۳۲ درجه و ۱۱ دقيقه و ۵۰ ثانيه عرض شمالى قرار گرفته و آب آن از ارتفاعات آهكى متعلق به كرتاسه تأمين مى شود.

مجموع تخليه ساليانه آب اين چشمه و چشمه اى ديگر به نام صفيرى كه در همين محدوده قرار دارد، برابر با ۴۰۵۱‎/۲ هزارمترمكعب مى باشد. شرايط خاص به وجود آمده در اين منطقه از نظر وجود كارخانجات بزرگ نظير ذوب آهن اصفهان، فولاد مباركه، صنايع نظامى، كارخانه سيمان و … همچنين وجود شركتهاى متعدد وابسته به اين صنايع كه درسطح منطقه پراكنده هستند و عمدتاً به نيروى كار زياد متكى مى باشند، باعث به وجود آمدن شرايط خاصى از نظر مهاجرفرستى و مهاجرپذيرى درسطح منطقه شده است. بدين صورت كه درصد عمده اى از مهاجرين اعم از خارج شدگان وواردشدگان به اين شهر را شاغلين فعاليتهاى صنعتى در منطقه تشكيل مى دهند و اصولاً حضورشان دراين منطقه به لحاظ اشتغال به فعاليتهاى صنعتى است. مهاجرت ازاين شهر نيز عمدتاً يا به علت اتمام قراردادهاى كارى است يا به سبب عدم وجود امكانات رفاهى وخدماتى وتحصيلات عالى كه اين امر لزوم سرمايه گذارى در زمينه امور رفاهى وخدماتى را طلب مى كند. زيرا سهم عمده اى از اين مهاجرتها به دليل دسترسى به سطح مطلوب ترى از خدمات و برخوردارى از امكانات رفاهى بيشتر صورت پذيرفته است.

كركوند از لحاظ نوع خاك، منطقه اى مساعد جهت فعاليتهاى زراعى است به همين جهت زراعت دراين منطقه از زمانهاى قديم به عنوان يكى از منابع اصلى كسب درآمد وتأمين مايحتاج اوليه زندگى محسوب مى شده است. در سطح كركوند و روستاهاى اطراف مجموعاً بيش از ۳۰۰۰هكتار زمين كشاورزى وجود دارد كه محصولات كشت شده شامل غلات بويژه برنج، حبوبات، محصولات جاليزى، سبزيجات ومحصولات علوفه اى، روغنى وپنبه است.دراين ميان محصولات باغى به علت شرايط به وجود آمده ناشى از استقرار صنايع چندان قابل ملاحظه نيست. استقرار اين صنايع بنابراظهار اهالى موجب آلودگى هوا را فراهم نموده است كه اين مسأله موجب شده درختان پس از ۲ يا ۳سال غيرمثمر بشوند. به همين جهت درحال حاضر تنها ۴‎/۳% كل زمينهاى كشاورزى را باغات تشكيل مى دهد. درميان محصولات زراعى غلات به ويژه برنج با ۵۸‎/۵% بيشترين سهم را در كشاورزى منطقه دارند و بيش از ۱۴۰۰هكتار از زمينهاى كشاورزى با همت اهالى ومديريت كشاورزى به صورت يكپارچه كاشته مى شوند.

بطور كلى فعاليتهاى صنعتى با داشتن يك نقش كليدى تأثير بسزايى بررشد وتوسعه مناطق دارند، به نحوى كه مى توان گفت: توسعه اقتصادى صورت نمى پذيرد مگر آن كه توسعه صنعتى فراهم آيد اما آنچه در توسعه كركوند اهميت دارد توافق همگان برحفظ طبيعت، كشاورزى وارزشهاى زيست محيطى آن است بطورى كه حفظ طبيعت شهر كركوند از دغدغه هاى اصلى مديران شهرى ومديران صنايع بزرگ آن منطقه است. از آنجا كه اكثر اين كارخانجات در فاصله اى كمتر از ۱۰ الى ۱۵كيلومترى كركوند قرار دارند؛ بطورى كه حتى فاصله كارخانه فولاد مباركه نسبت به اين شهر بسيار نزديكتر از آن به شهر مباركه است. اين وضع توجه جدى همه اين صنايع را به توسعه همزمان اقتصادى، كشاورزى و زيست محيطى كركوند طلب مى كند.خسرو فخرى شهردار اين شهر ضمن تأييد وجود همدلى وهمفكرى با مديران صنايع عظيم اطراف اين شهر اذعان دارد كه از ويژگى هاى خاص اين شهر وجود كشتزارهاى برنج آن است و سعى شهردارى برحفظ كشتزارها وفضاى سبز همزمان با توسعه شهرى آن است.

فخرى با تأكيد براينكه توسعه كركوند تنها در اراضى غيركشاورزى انجام مى پذيرد، مى افزايد: خوشبختانه وجود زمينهاى غيركشاورزى در جنوب اين شهر امكان رشد آتى آن را امكان پذير مى سازد.

وى مى گويد: نه تنها فضاى سبز طبيعى شهر حفظ مى شود، بلكه با همكارى مديران صنايع با ايجاد پارك هاى جنگلى وفضاى سبز مصنوعى وتوسعه فضاى سبز سعى مى كنيم در حفظ محيط زيست وكاهش آلاينده ها وتأمين بهداشت عمومى گامهاى مهمى برداريم.

همچنين از فعاليتهاى در دست اقدام مى توان به طراحى ميدانهاى شهر، احداث جاده ساحلى در حاشيه شهر به عنوان مكان تفريحى و ايجاد كمربند سبز در حاشيه غربى شهر با همكارى صنايع بزرگ منطقه از جمله فولاد مباركه اشاره نمود.

شهردار كركوند با اشاره به عبور آزادراه جنوب غرب به شمال شرق ايران از ميان شهر كركوند اظهار مى دارد: اين آزادراه كه استان خوزستان را به استان خراسان متصل مى كند. از غرب استان اصفهان وارد گرديده و پس از عبور از ميان شهر كركوند از طريق يك پل از روى زاينده رودعبور نموده واز طريق فولادشهر، نجف آبادوعبور ازدشت موته به آزادراه اصفهان، نطنز، كاشان منتهى مى شود كه با احتساب اين آزاد راه فاصله شهر كركوند تا اصفهان به ۳۰ كيلومتر تقليل پيدا مى كند.

اين مسأله تأثير مهمى در گسترش مناسبات اقتصادى اين منطقه داشته وفعاليتهاى صنعتى واقتصادى منطقه را رونق بيشترى مى بخشد.

توسعه صنعتى در هر منطقه موجب ايجاد تحولاتى به صورت شناسايى وبه حركت درآوردن هماهنگ پديده هاى طبيعى و انسانى موجود در آن منطقه به منظور بهبود بخشى فعاليتهاى توليدى و زيستى در جهت ارتقاى رشداقتصادى واجتماعى مى گردد. تأثيراتى كه پديد آمدن صنايع بزرگ بركركوند ومناطق اطراف آن داشته است به اين شرح است:

۱ ـ جذب نيروهاى مازاد وبيكاران پنهان و هدايت آنان به سمت مجتمعهاى بزرگ صنعتى منطقه و صنايع جنبى آنها

۲ ـ ايجاد درآمد براى اهالى اين منطقه و روستاهاى مجاور به خصوص افرادى كه فاقد سرمايه لازم در خصوص فعاليتهاى كشاورزى بوده اند.

۳ ـ كاهش روند مهاجرتهايى كه به علت بيكارى صورت مى پذيرفته است.

۴ ـ ايجاد مشاغل خدماتى

۵ ـ به كارگيرى سرمايه هاى اندك در كارهاى توليدى مانند احداث كارگاههايى كه به جهت تحولات فوق ميزان تقاضا براى محصولات آنها افزايش يافته است.

به طور كلى از كل شاغلين منطقه در حدود ۴۲ درصد آنها در بخش صنعت مشغول به كار هستند. اين بخش شامل مجتمعهاى صنعتى و صنايع جنبى آنها ست. علاوه بر مجتمعهاى صنعتى بزرگ نظير مجتمع صنعتى فولاد مباركه، شركت سهامى ذوب آهن، صنايع نظامى وسيمان سپاهان و همچنين صنايع جنبى آن، كارگاههاى صنعتى كوچكى نيز در سطح شهر وجود دارد كه عمدتاً با تكيه بر سرمايه هاى شخصى يا وام تأسيس شده و به صورت خصوصى اداره مى شوند. صنعت قالى بافى نيز دراين منطقه رواج فراوان دارد كه عمدتاً زنان ودختران منطقه در آن مشغول هستند. تعداد خانواده هايى كه در سطح منطقه به قالى بافى به عنوان يك شغل فرعى مى پردازند حدود ۴۰ درصد كل خانوارها راتشكيل مى دهند كه اين فعاليت خود يكى از عوامل مهم در سهيم نمودن زنان و دختران در ايجاد درآمد براى خانوارها محسوب مى شود. لذا لازم است هرچه بيشتر زمينه توسعه اين فعاليت در سطح شهرى فراهم گردد.

منبع : کرکوند ی ها