نياز انسان به غذا يكي از احتياجات ذاتي يا فيزيولوژيك است كه مهمترين عامل بقاي زندگي و طول عمر مي باشد.احتياج به غذا دائمي است و ارگانيسم را مجبور ميكند تا براي بدست آوردن غذا و رفع گرسنگي كوشش كند.
تغذيه صحيح و متعادل نه تنها پديده رشد را ميسر مي سازد و به تندرستي و طول عمر مي انجامد،بلكه با تاثير بر روي اعصاب و روان سبب رشد فكري و نمو نيروهاي رواني مي گردد.
تر كيب شيميائي غذاي انسان بايد شامل پروتئين ها، چربي ها، كربوهيدرات ها، مواد معدني ، ويتامين وآب باشد تا رشد و سلامت ياخته هاي بدن تامين شود.اين مواد با تغييراتي كه در لوله گوارش حاصل ميكند قابل جذب مي شوند و براي تامين احتياجات حياتي مورد استفاده ياخته هاي بدن قرار ميگيرند.
غذا به ماده جامد يا مايعي گفته ميشود كه بعد از خوردن و هضم شدن ايجاد حرارت و انرژي كرده و موجب ترميم بافتها ،رشد و نمو و تنظيم اعمال حياتي مي گردد.
تمام موجودات زنده براي آنكه بتوانند به زندگي خود ادامه دهند ،احتياج به غذا دارند.خواه اين موجود زنده انسان باشد يا يك حيوان و يا حتي يك موجود بسيار كوچك ذره بيني مانند ميكروب و.....
از طرفي هر روز تعدادي از سلولهاي بدن مي ميرندو بايد سلولهاي تازه جاي آنها را بگيرند براي اين منظور بايد سلولها مواد لازم را از غذا بدست آورند.همچنين حفظ گرماي طبيعي بدن -كه در موقع سلامت هميشه ثابت است-،مبارزه با ميكروب ها و عوامل بيماري زا،رشد روزانه مو و ناخن،كار قلب و دستگاه تنفس ،حركات بدن،قدرت كار و فعاليت انسان و حتي كارهاي فكري هم در گروي دريافت كافي مواد غذائي ميباشد.
معمولا غذائي كه انسان مصرف ميكند از مواد مختلفي تشكيل شده است كه عبارتند از:
مواد قندي و نشاسته اي يا كربوهيدرات هاو مواد چربي كه انرژي زاهستند و انرژي روزانه را تامين ميكنند، مواد پروتئين جهت نگهداري و ترميم بافتها و ساختتن بافتهاي جديد لازم است، ويتامين و مواد معدني و آب انرژي زا نيستند- كالري ندارند-ولي براي رشد طبيعي مورد نياز مي باشند.دريافت ناكافي آنها باعث بروز كندي رشد،اختلالات خوني وعدم استحكام استخوانها ميشود.
تاريخچه تغذيه
تا اوايل قرن نوزدهم مفهوم غذاخوردن فقط پركردن شكم بود و احساس گرسنگي بشر را وادار مي‌كرد تا آنچه را در دسترس خود مي‌ديد بدون توجه به كميت و كيفيت آن مصرف كند.
شهرنشيني و تشكيل اجتماعات باعث ايجاد تغييرات زيادي در طرز تغذيه بشر شده است. اولين اجتماعات و شهرها در بين‌النهرين، آسياي باختري، مصر و يونان بوجود آمدند. شهرنشينهاي اوليه كشاورزي و دامپروري را به خوبي مي‌دانستند و براي تغذيه خود از محصولات متنوع استفاده مي‌كردند.ايران نخستين كشور جهان است كه انسان اوليه در آن به كشاورزي و پرورش دام پرداخته است. (دو تن از متخصصين به نامهاي آرتور كيت و دكتر ارنست هرتسفيلد در كتابي به نام صنايع ايران ثابت كرده‌اند كه كشاورزي و تمدن از فلات ايران شروع شده است). در حفاريهايي كه در بعضي از نقاط ايران نظير شوشتر، دامغان ، تخت جمشيد و تپة سيلك كاشان به عمل آمده نشان مي دهد كه تاريخ كشاورزي در ايران متجاوز از 6000 هزار سال است .
تاريخچة تغذيه در يونان نشان مي‌دهد كه مردم يونان باستان براي تغذيه اهميت زيادي قائل بودند و اين جمله به آنان منسوب است كه : " براي تقويت روح هرگز جسم را نبايد فراموش كرد و بايد مردم را با ورزش و غذاي مناسب تربيت كرد ." شواهد نشان مي‌دهد كه در زمانهاي قديم مردم يونان بيشتر از گياهان تغذيه مي‌كردند و مصرف گوشت گوسفند، پرندگان، شكر، لبنيات و ماهي نيز در بين بعضي از طبقات اجتماع معمول بوده است. همچنين روغن زيتون را بسيار دوست داشته و مصرف مي‌كرده‌اند.
در روم قديم مردم كشاورزي مي‌كردند و از غلات، بقولات و ميوه و بعضي از انواع سبزيها تغذيه مي‌كردند. غلات غذاي اصلي آنها را تشكيل مي‌داد و مصرف گوشت منحصر به طبقة اشراف بود.
در دورانهاي بعد يعني پس از استقرار امپراطوري در روم وضع تغذية مردم تغيير كرد و روميان بعد از فتوحات مختلف از تغذية مردم سرزمينهاي فتح شده تقليد كرده و در اين راه جانب افراط مي‌پيمودند. البته اين طرز تغذيه مربوط به طبقات مرفه و اعيان بود درحاليكه مردم عادي تغذية ساده‌اي داشتند. در اين زمان حتي كتب آشپزي نيز در روم منتشر شده كه كتاب Deipnosphistae اثر Athenaeus در قرن دوم ميلادي چاپ شده و طرز تهيه غذاهاي گوشتي، سبزيها و اطلاعات ديگري در آن شرح داده شده است.
در مورد رژيمهاي غذايي آغاز پيدايش آن به لوحه اي متعلق به سال 1900 قبل از ميلاد مسيح در ناحيه سومر مربوط ميشود كه در آن برنامه غذايي يك كودك نوشته شده و در حال حاضر در موزه باستان شناسي استانبول نگهداري ميشود .
طي دورانهاي مختلف تاريخ و از ديدگاه مذاهب گوناگون، رژيمهاي غذايي حائز اهميت بسيار بوده و در بسياري از كتب مذهبي مطالبي در زمينة تغذيه در دوران بارداري، شيردهي و روزه منعكس شده است. بقراط غالباً نصايح و توصيه‌هايي در زمينة مصرف يا عدم مصرف بعضي از غذاها به بيماران خود مي‌كرده است و اكثر پزشكان يونان باستان رژيم درماني را به عنوان بخش مهمي از معالجة بيماريها بكار مي‌بردند.
زكرياي رازي كه از ديد عدة زيادي پدر علم تغذيه و رژيمهاي غذايي كودك شناخته شده توصيه‌هاي مختلفي در زمينة رژيمهاي غذايي دارد. همچنين در كتاب حفظ الصحه اثر اسرف بن محمد در زمينة تغذيه و رژيم در دوران مختلف زندگي مطالبي سودمند عنوان شده است.
با وجود اهميت زياد اين رشته در حفظ سلامت انسان از گذشته تا حال داشته ، ولي تا سالهاي پايان وضعيت زندگي استاد درجنگ جهاني اول هيچ سازماني كه رسما در اين زمينه فعاليت كند وجود نداشت ، تا اينكه در سال 1917 نخستين انجمن مربوط به رژيم دانان توسط گروهي از كارشناسان تغذيه آمريكا تاسيس شد . اين انجمن براي اولين بار مجله علمي رژيم شناسان را در سال 1925 منتشر كرد . و به تدريج دامنه فعاليت خود را در زمينه مديريت خدمات غذايي مراكز تغذيه توسعه داد .
فارغ التحصيلان اين رشته كه رژيم‌شناس (Dietition) ناميده ميشوند ، بايد تمام اطلاعات و دانش خود را در راه كمك به برقراري وبهبود سلامت بشر بكار گيرند .
اصطلاح رژيم درماني يا درمان با رژيم (Diet-therapy) به معناي استفاده از رژيم غذايي نه فقط براي بيماران بلكه براي افراد سالم نيز ميباشد. بدين معني كه افراد سالم نيز بايد به نوبة خود از رژيم غذايي مناسب استفاده كنند تا بدين وسيله از ابتلا به سوءتغذيه مصون مانده و از سلامت كامل برخوردار شوند. از سايت: www.mortezavy.com
تغذيه در نوجوانان
پايگاه اطلاع رساني پزشكان ايران
دوره نوجواني دوره انتقال از كودكي به جواني است كه با جهش رشد جسمي‌و بلوغ توام است. بنابراين تغذيه اين دوران از نظر رشد اهميت زيادي دارد. از آنجايي كه يكي از مشكلات عمده تغذيه‌اي در اين دوران وجود باورهاي غلط غذايي است، لذا اصلاح باورهاي غذايي آنها از طريق رسانه‌هاي گروهي از اهميت بسزايي برخوردار است. براي دستيابي به جامعه‌اي سالم و خلاق و پويا بايد آموزش تغذيه‌اي در همه ابعاد آن صورت گيرد. در موارد فردي بايد از طريق مشاوره با متخصصان تغذيه، رژيمهاي غذايي اصلاح شوند و در موارد گروهي توصيه ميشود كه نوجوانان براي پيشگيري از سوءتغذيه از راهنماي غذايي ذيل كه تمامي گروه‌هاي غذايي را دارد، در برنامه غذايي روزانه خود استفاده نمايند
1 ـ گروه نان و غلات: روزانه 11ـ9 واحد
يك واحد نان برابر است با 1 برش نان بربري يا سنگك به اندازه يك كف دست
برابر است با 4 برش نان لواش به اندازه يك كف دست
يك واحد از برنج و ماكاروني پخته شده برابر است با نصف ليوان
2 ـ گروه شير و لبنيات: روزانه 3 واحد يا بيشتر .
يك واحد از شير و ماست برابر است با يك ليوان / يك واحد از پنير برابر است با 45ـ30 گرم / يك واحد از كشك برابر است با يك چهارم ليوان / يك واحد از دوغ برابر است با 2 ليوان
3 ـ گروه ميوه ها: روزانه 3 تا 4 واحد
1 واحد ميوه برابر است با 1 عدد ميوه متوسط / برابر است با يك‌دوم تا سه‌چهارم ليوان آب ميوه / برابر است با يك‌چهارم ليوان ميوه خشك
4 ـ گروه سبزيها: روزانه 4 تا 5 واحد
يك واحد سبزي برابر است با 1 ليوان سبزي خام / برابر است با نصف ليوان سبزي پخته / برابر است با يك عدد سيب‌زميني متوسط
5 ـ گروه گوشت و جانشين‌هاي آن: روزانه 2 تا 3 واحد
يك واحد گوشت برابر است با 2 تا 3 تكه خورشتي (90ـ60 گرم) گوشت قرمز، ماكيان و ماهي پخته شده / 30 گرم گوشت برابر است با يك عدد تخم مرغ يا نصف ليوان حبوبات پخته يا 2 قاشق غذاخوري از مغزهاي پسته و فندق و گردو و ...
مشكلات ناشي از تغذيه ناسالم
1 ـ كم‌وزني و لاغري كه بيشتر ناشي از تصور غلط نوجوانان از تناسب اندام است و به دنبال آن بعضي اقدام به رژيم سخت و خودسرانه ميكنند كه سلامت آينده آنان را به خطر مي‌اندازد. بويژه در دختران كه دوران مهم بارداري و شيردهي را به دنبال دارند، اين مسئله ممكن است باعث قاعدگي نامنظم و يا عدم قاعدگي آنها شود. همچنين در توليد مثل و باروري آنها تداخل كند
2 ـ اضافه وزن و چاقي كه اغلب در اثر كمي‌تحرك و فعاليت بدني، استفاده مداوم از تلويزيون و رايانه و نيز رژيمهاي غلط غذايي و مصرف زياد تنقلات، نوشابه‌ها و غيره است
3 ـ كم‌خوني(لينك به كم‌خوني) ناشي از فقرآهن كه يكي از مشكلات شايع تغذيه‌اي به ويژه در دختران در اين سنين است كه بر رشد جسمي، ذهني و سيستم ايمني آنها اثر سوء دارد. كم‌خوني در اين دوران در اثر افزايش نياز (به دليل رشد)، استفاده از رژيمهاي غذايي فقر غذايي، آلودگي‌هاي انگلي و آلودگي‌هاي محيطي (مانند ذرات ريز سرب معلق در هوا) به وجود مي‌آيد.
4 ـ بي‌اشتهايي عصبي يا پرخوري عصبي منجر به سوء تغذيه ميشود و نياز به اصلاح رفتار خواهد داشت. در كنار آن مشاوره تغذيه‌اي ضروري است.
ـ آكنه (جوش صورت) كه مشكل 80% نوجوانان است بيشتر تحت تاثير عوامل هورموني، استرس، فازهاي قاعدگي و ژنتيك رخ مي‌دهد. استفاده از مواد غذايي مانند مغزها در بروز آن تاثير زيادي ندارند. مطالعات نشان داده است كه ارتباطي قوي بين دريافت غذا و بروز آكنه وجود ندارد. اما ارتباط آن با كمبود دريافت مواد مغذي مانند ويتامين اي و روي شناخته شده است.
توصيه‌هاي تغذيه‌اي
برنامه غذايي نوجوانان بايد شامل تركيبي از غذاهاي مختلف در گروه‌هاي اصلي غذايي باشد.
سه وعده اصلي غذايي با تاكيد بر مصرف صبحانه و دو ميان وعده توصيه ميشود. در ميان وعده‌ها به جاي استفاده از مواد غيرمغذي و بعضا كالري‌زا مثل نوشابه‌ها، چيپس، كيك‌ها از مواد غذايي مغذي مانند شير، نان، پنير، خشكبار، ميوه‌ها و مغزها استفاده شود.
جهت پيشگيري از كم وزني و لاغري از انجام هر گونه رژيم خودسرانه به شدت خودداري شود و تحت نظر متخصصين تغذيه اقدام شود. جهت پيشگيري از اضافه وزن و چاقي ضمن توصيه به فعاليت هاي روزانه استفاده از يك رژيم غذايي صحيح و متعادل تحت نظر متخصص تغذيه ضروري است.
براي جلوگيري از كم خوني ناشي از فقر آهن مواد ذيل توصيه ميشود:
1 ـ استفاده از مواد غذايي صحيح و همچنين غني از آهن مثل انواع گوشت‌ها، سبزي‌هاي سبز برگ و حبوبات.
2 ـ استفاده از مواد غذايي داراي ويتامين ث انواع سبزي‌هاي تازه، فلفل سبز، گوجه‌فرنگي كلم، ميوه‌هاي تازه بخصوص پرتقال ، ليمو و ساير مركبات همراه با غذا كه سبب ميشود آهن بيشتر جذب شود
3 ـ عدم استفاده از چاي در فاصله 2 تا 3 ساعت قبل و بعد از غذا به ويژه غذاهاي آهن‌دار
4 ـ درمان آلودگي‌هاي انگلي و محيطي.
5 ـ از مصرف نوشابه‌هاي شيرين و گازدار خودداري شود.
6 ـ مصرف غذاهاي آماده و صنعتي محدود شود و بيشتر از غذاهاي تازه استفاده گردد
اين مجموعه شامل يك سي دي مي باشد
قیمت: 3,000 تومان
روش خرید: برای خرید تغذيه در نوجوانان، پس از کلیک روی دکمه زیر و تکمیل فرم سفارش، ابتدا محصول یا محصولات مورد نظرتان را درب منزل یا محل کار تحویل بگیرید، سپس وجه کالا و هزینه ارسال را به مامور پست بپردازید. جهت مشاهده فرم خرید، روی دکمه زیر کلیک کنید.
